Orkinosun kendisine pek yabancı değiliz aslında. Hatta her gün süpermarketlerde, bakkallarda gördüğümüz ton balığının ta kendisidir. Peki bu orkinos nedir, neyin nesidir?
Öncelikle şunu söylemeliyim ki konservede durduğu kadar küçük, hafif bir canlı değildir. Boyu 6 metreye, ağırlığı ise 900 kilograma kadar ulaşabilir. Sürü halinde yaşayan bu büyük balıklar, ağırlıkları ve boylarına rağmen bayağı hızlıdırlar. Hızları saatte 70 kilometreye kadar ulaşabilir.
İki adet dorsal yüzgeçleri, sayısı 8 ile 9 arasında değişen, pinnul adı verilen yalancı yüzgeçler vardır. Dorsal ve yalancı yüzgeçler, sırt ve anal yüzgecin arasındadır. Karın yüzgecinde iki tane sarkık et bulunur ve kuyruk yüzgecinin de kenarları beyazdır.
Yuvarlak bir vücut yapısına sahiptirler. Vücutlarının önü geniştir ve arkaya doğru gittikçe incelen şekildedirler. Renklerine gelecek olursak vücudun üst kısmı koyu mavi ya da siyah, yan ve altlar tarafları gümüşi beyazdır.
Mart ayında ve yaz aylarında ürerler. Dişi bir orkinos yaklaşık 1.000.000 yumurtayı denize bırakır. Havalar ısınmaya başladığında, Akdeniz ve Karadeniz’in sığ sularının yüzeyinde görülen, çapı 1 mm’yi geçmeyen ve içi yağ ile dolu milyonlarca baloncuk görülür. İşte bunlar orkinos yumurtalarıdır. Bu yumurtalar 24 saat içinde kırılır ve içinden 2 mm boyunda orkinos yavruları çıkar.
Bu yavrular gerçekten çok hızlı büyüyecekler ama çoğu ya daha büyük balıklara ya da balıkçılara yakalanacak, kısacası çok azı hayatta kalabilecek. Orkinos yavruları 1 yıl sonunda 60 cm boya ve 4 kg ağırlığa ulaşırlar. 5 yaşında 100, 10 yaşında 200-250 ve 20 yaşında ise 500 kiloya ulaşırlar. Ayrıca alt çenesi, üst çenesinden uzun olan bu büyük yaratıkların dişleri keskin ve dilleri de uzundur.
Göçmen balık olan orkinosların göçleri ve üreme dönemleri aynı zamandadır. Göç sırasında uzunca bir süre durmadan, yorulmadan ve hızla haftalarca yol alırlar. Kış zamanı Atlas Okyanusu ve Batı Afrika Kıyıları’nda kalırlar, Mart gibi göçe başlayıp Akdeniz üzerinden Karadeniz’e geçerler. Akdeniz ve Karadeniz’e yumurtalarını bırakıp geri dönmeleri Eylül’ü bulur.
Orkinos avcılığının bir çok yöntemi vardır ancak genellikle 20-25 metre uzunluğunda, güçlü ve hızlı motora sahip teknelerle ava çıkılır. Yem olarak, bitki ve tüy liflerinden yapılan suni sinekler ve canlı
Sardalyalar kullanılır. Teknelerde canlı sardalya havuzları ve avlanan orkinoslar için soğuk hava dolapları da bulunur.
Orkinos avı sadece büyük teknelerle, dolaplarla yapılacak diye bir şart yok. Eğer orkinos yakalamak isterseniz, motorlu bir tekneniz ve sağlam bir oltanız varsa, yanınıza almanız gerekenler, mümkünse canlı, sardalya ringa veya izmarittir. Gerisini şansınız ve balıkçılık tecrübeniz halledecektir.
Öncelikle şunu söylemeliyim ki konservede durduğu kadar küçük, hafif bir canlı değildir. Boyu 6 metreye, ağırlığı ise 900 kilograma kadar ulaşabilir. Sürü halinde yaşayan bu büyük balıklar, ağırlıkları ve boylarına rağmen bayağı hızlıdırlar. Hızları saatte 70 kilometreye kadar ulaşabilir.
İki adet dorsal yüzgeçleri, sayısı 8 ile 9 arasında değişen, pinnul adı verilen yalancı yüzgeçler vardır. Dorsal ve yalancı yüzgeçler, sırt ve anal yüzgecin arasındadır. Karın yüzgecinde iki tane sarkık et bulunur ve kuyruk yüzgecinin de kenarları beyazdır.
Yuvarlak bir vücut yapısına sahiptirler. Vücutlarının önü geniştir ve arkaya doğru gittikçe incelen şekildedirler. Renklerine gelecek olursak vücudun üst kısmı koyu mavi ya da siyah, yan ve altlar tarafları gümüşi beyazdır.
Mart ayında ve yaz aylarında ürerler. Dişi bir orkinos yaklaşık 1.000.000 yumurtayı denize bırakır. Havalar ısınmaya başladığında, Akdeniz ve Karadeniz’in sığ sularının yüzeyinde görülen, çapı 1 mm’yi geçmeyen ve içi yağ ile dolu milyonlarca baloncuk görülür. İşte bunlar orkinos yumurtalarıdır. Bu yumurtalar 24 saat içinde kırılır ve içinden 2 mm boyunda orkinos yavruları çıkar.
Bu yavrular gerçekten çok hızlı büyüyecekler ama çoğu ya daha büyük balıklara ya da balıkçılara yakalanacak, kısacası çok azı hayatta kalabilecek. Orkinos yavruları 1 yıl sonunda 60 cm boya ve 4 kg ağırlığa ulaşırlar. 5 yaşında 100, 10 yaşında 200-250 ve 20 yaşında ise 500 kiloya ulaşırlar. Ayrıca alt çenesi, üst çenesinden uzun olan bu büyük yaratıkların dişleri keskin ve dilleri de uzundur.
Göçmen balık olan orkinosların göçleri ve üreme dönemleri aynı zamandadır. Göç sırasında uzunca bir süre durmadan, yorulmadan ve hızla haftalarca yol alırlar. Kış zamanı Atlas Okyanusu ve Batı Afrika Kıyıları’nda kalırlar, Mart gibi göçe başlayıp Akdeniz üzerinden Karadeniz’e geçerler. Akdeniz ve Karadeniz’e yumurtalarını bırakıp geri dönmeleri Eylül’ü bulur.
Orkinos avcılığının bir çok yöntemi vardır ancak genellikle 20-25 metre uzunluğunda, güçlü ve hızlı motora sahip teknelerle ava çıkılır. Yem olarak, bitki ve tüy liflerinden yapılan suni sinekler ve canlı
Sardalyalar kullanılır. Teknelerde canlı sardalya havuzları ve avlanan orkinoslar için soğuk hava dolapları da bulunur.
Orkinos avı sadece büyük teknelerle, dolaplarla yapılacak diye bir şart yok. Eğer orkinos yakalamak isterseniz, motorlu bir tekneniz ve sağlam bir oltanız varsa, yanınıza almanız gerekenler, mümkünse canlı, sardalya ringa veya izmarittir. Gerisini şansınız ve balıkçılık tecrübeniz halledecektir.